پای پرانتزی در کودکان یکی از اختلالات شایع در دوران رشد است که در آن زانوها به صورت غیرطبیعی از هم فاصله می‌گیرند و پاها به شکل پرانتز دیده می‌شوند. این اختلال به طور معمول در نوزادان به صورت طبیعی دیده می‌شود و در بیشتر موارد با گذر زمان اصلاح می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است ادامه یابد و باعث بروز مشکلاتی در عملکرد زانو و مفاصل شود. در چنین مواردی، مشاوره با پزشک متخصص برای بررسی علل احتمالی و ارائه درمان‌های مناسب ضروری است.
پای پرانتزی در کودکان چیست؟
پای پرانتزی یا کمانی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، یک یا هر دو پای کودک از ناحیه زانو با هم فاصله دارند و در ناحیه مچ پاها به هم نزدیک می‌شوند. هنگامی که کودک شما با پاها و مچ پاها کنار هم می ایستد، زانوها کاملاً از هم باز می مانند. پاهای کودک شما ممکن است مانند دو پرانتز بسته () کنار یکدیگر به نظر برسد، به خصوص زمانی که راه می رود.
دکتر ابراهیمی نسب، متخصص ارتوپدی کودکان، با تجربه و دانششان در درمان مشکلات اسکلتی و ارتوپدی در کودکان، به‌ویژه در درمان پای پرانتزی، شناخته شده هستند. ایشان از روش‌های پیشرفته و متناسب با سن کودک استفاده کرده و درمان‌های غیرجراحی و جراحی را بسته به نیاز کودک به کار می‌برند تا به بهبود وضعیت کودک کمک کنند.
آیا پای پرانتزی درکودکان نوپا خطرناک است؟
پای پرانتزی در نوزادان نوپا معمولاً امری طبیعی است و به دلیل نحوه قرارگیری جنین در رحم ایجاد می‌شود. با شروع ایستادن و راه رفتن، این حالت ممکن است بیشتر به چشم بیاید، اما اغلب تا سن سه سالگی به طور طبیعی برطرف می‌شود. در صورتی که این وضعیت تا سنین بالاتر باقی بماند و اصلاح نشود، می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال استخوانی یا رشد غیرطبیعی باشد و نیاز به بررسی تخصصی دارد.
علائم پای پرانتزی در کودکان
پای پرانتزی در کودکان معمولاً به‌گونه‌ای دیده می‌شود که مچ پاها در کنار یکدیگر قرار دارند اما زانوها از هم فاصله دارند. کودک ممکن است هنگام راه رفتن تعادل نداشته باشد یا در پیاده‌روی دچار مشکل شود. در برخی موارد، درد در پاها یا پاشنه‌ها، به‌ویژه پس از فعالیت بدنی، گزارش می‌شود. همچنین این وضعیت می‌تواند ظاهر پاها را تغییر دهد؛ مثلاً باعث فشردگی پاشنه‌ها یا نزدیکی بیش از حد قسمت داخلی پاها شود.
با این‌حال، در بسیاری از کودکان این حالت طبیعی است و معمولاً تا دو سالگی خودبه‌خود برطرف می‌شود. اگر تا این سن بهبودی مشاهده نشد، مشاوره با پزشک یا متخصص ارتوپدی برای بررسی دقیق و تصمیم‌گیری درمانی توصیه می‌شود.
علل ایجاد پای پرانتزی
علل پای پرانتزی در کودکان ممکن است عوامل مختلفی داشته باشد. مهمترین علل عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی: برخی از موارد پای پرانتزی به عوامل ژنتیکی برمی‌گردد. اگر یکی از والدین یا اعضای خانواده نزدیک کودک، پای پرانتزی داشته باشد، احتمال ارثی بودن بیشتر است.
- ضعف عضلات: ضعف عضلات پا و پشت ران می‌تواند منجر به پای پرانتزی در کودکان شود. این عضلات می‌توانند ضعیف باشند یا نیروی کافی برای کمک به پاها برای حفظ وزن بالاتنه نداشته باشند.
- نقص عصبی: برخی از موارد پای پرانتزی به علت نقص عصبی در سیستم عصبی مرکزی یا عصب‌های محیطی رخ می‌دهد. این نقص می‌تواند تأثیری بر حرکت و کنترل پاها داشته باشد.
- مشکلات استخوانی: برخی از مشکلات استخوانی مانند اختلالات رشد استخوان‌ها و مفاصل، مشکلات در مفصل ساق پا و پاشنه، یا مشکلات در ساختار استخوانی پا می‌تواند به پای پرانتزی منجر شود.
- شرایط مادر در دوران بارداری: برخی مطالعات نشان داده‌اند که شرایط مادر مانند بارداری چندقلو، استفاده از مواد مخدر، کمبود ویتامین D و کلسیم در دوران بارداری می‌تواند به بروز پای پرانتزی در کودکان مربوط شود.
مهم است که در صورت مشاهده پای پرانتزی در کودکان، با یک متخصص ارتوپدی یا پزشک متخصص مشورت کنید تا علت مشکل تشخیص داده شود و برنامه درمانی مناسب اعمال شود.
نحوه تشخیص پای پرانتزی در کودکان
تشخیص زودهنگام این مشکل بسیار مهم است، چراکه هر چه کودک بزرگتر شود، درمان سخت‌تر و طولانی‌تر خواهد بود. در صورتی که علت پای پرانتزی به یک بیماری خاص مربوط باشد، انجام آزمایش‌های لازم ضروری است. بهترین متخصص ارتوپد کودکان برای تشخیص دقیق ممکن است از روش‌هایی مثل اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده کند تا وضعیت استخوان‌ها و زانوها را بررسی کند.
همچنین ممکن است آزمایش خون برای بررسی کمبود ویتامین D یا کلسیم تجویز شود. در کنار این موارد، پزشک معاینه بدنی دقیق، اندازه‌گیری فاصله بین زانوها و بررسی الگوی راه رفتن کودک را انجام می‌دهد تا شدت تغییرات را ارزیابی کند و تصمیم‌گیری در مورد درمان مناسب صورت گیرد.
درمان پای پرانتزی در کودکان
درمان پای پرانتزی در کودکان بستگی به شدت و علت آن دارد. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
✔️ تمرینات تقویتی و فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی و فیزیوتراپی می‌توانند به تقویت عضلات پا و پشت ران کودک کمک کنند و بهبود وضعیت پاها را ایجاد کنند. این تمرینات ممکن است شامل تمرینات تعادل، تقویت عضلات پا، تقویت عضلات همراه بازو و تمرینات کوتاه مدت و دراز مدت باشند.
✔️ استفاده از اسباب بازی و وسایل کمکی: استفاده از اسباب بازی و وسایل کمکی مانند انواع کفش‌های مخصوص، اسپیکا و استفاده از بریس برای درمان زانو پرانتزی می‌تواند به بهبود وضعیت پاها و پشت ران کودک کمک کند.
✔️ درمان دارویی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند مکمل‌های ویتامینی و معدنی تجویز کند تا به بهبود علائم پای پرانتزی کودک کمک کنند.
✔️ مداخلات جراحی: در موارد شدید و با فشار زیاد بر ساختارهای استخوانی و مفصلی پا، احتمال دارد نیاز به جراحی زانوی پرانتزی باشد. در این روش، جراح ممکن است بهبودی در وضعیت پاها و رفع مشکلات را توسط جراحی ایجاد کند.
همچنین، ترکیبی از موارد فوق می‌تواند درمان مؤثر برای پای پرانتزی را تشکیل دهند. برای تعیین بهترین روش درمان، بهتر است با یک متخصص ارتوپدی مشورت کنید. پزشک با بررسی و ارزیابی دقیق وضعیت پاها و تشخیص پای پرانتزی، برنامه درمانی مناسب را تعیین خواهند کرد و آزمایشات لازم را برای شما توصیه می‌کند.
عوارض پای پرانتزی در کودکان
کودکان مبتلا به این عارضه به دلیل تغییرات در وضعیت اندام‌های تحتانی، فشار غیرطبیعی به مفاصل زانو و مچ پا وارد می‌کنند که این امر موجب التهاب مفصل زانو و در نتیجه آسیب به غضروف‌ها و بافت‌های اطراف آن می‌شود.
این وضعیت نه تنها باعث دردهای مزمن و التهاب در زانو، مچ پا و لگن می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به مشکلاتی در راه رفتن و دویدن کودک گردد. علاوه بر این، افزایش احتمال ابتلا به آرتروز زانو در سنین پایین و در مراحل بعدی زندگی، به ویژه در نواحی لگن و زانو، از دیگر عوارض پای پرانتزی است.
سخن آخر
پای پرانتزی در کودکان یکی از مشکلات شایع است که معمولاً در سنین پایین دیده می‌شود و معمولاً به طور طبیعی با گذر زمان بهبود می‌یابد. با این حال، در صورتی که این مشکل ادامه یابد یا شدیدتر شود، نیاز به درمان دارد. درمان‌های مختلفی برای اصلاح پای پرانتزی وجود دارد، از جمله تمرینات فیزیکی، استفاده از وسایل ارتوپدی و در موارد شدیدتر، جراحی. شناسایی و درمان به موقع این مشکل می‌تواند از بروز مشکلات اسکلتی و حرکتی در آینده جلوگیری کند.
