درمان زانوی ضربدری کودکان با توجه به عاملی که باعث ایجاد آن شده است متفاوت است. برخی از راهکارهای درمانی سبب بهبود این مشکل خواهد شد که در ادامه این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
درمان زانوی ضربدری در کودکان چگونه است؟
ایجاد شدن زانوی ضربدری در حین رشد، به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای هر یک از این عوامل گوناگون، درمان ویژه ای به کار گرفته می‌شود که به شرح زیر هستند:
1. درمان زانوی ضربدری که با رشد طبیعی استخوان همراه است
در برخی موارد، رشد طبیعی استخوان‌ها در سنین 2 تا 4 سالگی می‌تواند باعث چرخش زانو به سمت داخل شود. در این کودکان پس از انجام معاینات اولیه در صورتی که میزان چرخش هر دو پا به یک میزان باشد و شدت آن زیاد نباشد هیچ درمانی نیاز نیست. در اغلب موارد زانوهای پرانتزی که در این سن ایجاد می‌شود بدون نیاز به هیچ گونه درمانی با رشد کودک بهبود می‌یابد.
اما در صورتی که این شرایط وجود داشته باشد لازم است تا به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید:
- پاها به صورت خود به خود صاف نمی‌شوند.
- یک زانو بیشتر از زانوی دیگر به سمت داخل می‌چرخد.
- کودک در راه رفتن و یا دویدن مشکل دارد.
درمان‌هایی که در گذشته توصیه می‌شد شامل استفاده از بریس و کفش‌های مخصوص بود اما بر اساس تحقیقات انجام شده موارد نام برده شده درمان موثری نیستند. در حال حاضر در موارد نادری که کودک در دویدن و راه رفتن عادی مشکل دارد بعد از 10 سالگی درمان جراحی پیشنهاد می‌شود.
2. درمان زانوهای ضربدی که به دیلی شکستگی ایجاد شده است
در صورتی که شکستگی در یکی از استخوان‌های اطراف زانوی کودک ایجاد شود، رشد در ناحیه‌ی رشد استخوان می‌تواند باعث چرخش زانو به سمت داخل شود.
در این موارد فیزیوتراپی پیشنهاد می‌شود. گاهی اوقات نیز ممکن است شدت آسیب شدید باشد و درمان جراحی توصیه می‌شود.
3. درمان زانو پرانتزی که به دلیل راشیتیسم ایجاد شده است
راشیتیسم بیماری است که منجر به مشکلاتی در رشد استخوان‌ها می‌شود و به دلیل کمبود ویتامین D و یا کلسیم ایجاد می‌شود. این بیماری در حال حاضر بسیار کاهش یافته است اما در گذشته یکی از دلایل اصلی زانوی ضربدری در کودکان بود.
در صورتی که پای پرانتزی به دلیل راشیتیسم ایجاد شده باشد با مصرف ویتامین D و مکمل‌های کلسیم می‌توان این بیماری را درمان کرد.
در برخی موارد نیاز به درمان‌های تخصصی‌تری مانند بررسی توسط متخصص غدد است.
درمان‌های کلی که برای زانو ضربدری پیشنهاد می‌شوند عبارتند از:
- استفاده از دارو و مکمل‌ها
در صورتی که بیماری زمینه‌ای منجر به بروز زانوهای ضربدری شده باشد با توجه به عامل اصلی بیماری ممکن است دارو و یا مکمل‌های داروی توصیه شود.
- انجام تمرینات فیزیوتراپی
ورزش و تقویت عضلات می‌تواند به پاها کمک نماید تا تعادل و وضعیت طبیعی خود را حفظ نمایند. بنابراین برای کودکانی که مبتلا به زانوهای ضربدری هستند گاهی اوقات فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی متناسب توصیه می‌شود. با اینکه تحقیقات کافی در زمینه‌ی اثربخشی این روش درمانی وجود ندارد اما برخی از متخصصین این روش درمانی را به بیماران خود توصیه می‌نمایند.
- کاهش وزن
اضافه وزن یکی از دلایل ایجاد زانوهای پرانتزی در کودکان است بنابراین توصیه می‌شود با پیروی از یک رژیم غذایی مناسب به وزن متناسب با قد خود برسند.
- ارتاسازی یا ارتوتیک (Orthotics)
ارتوتیک وسیله‌هایی هستند که در کفش قرار می‌گیرد و می‌تواند به تصحیح راه رفتن کودک کمک نماید. این وسیله به خصوص برای کودکانی که اندازه‌ی پاهای انها یکسان نیست می‌تواند اثرات مفیدی داشته باشد.
در برخی موارد به جای ارتوتیک ممکن است بریس یا آتل برای بعضی از کودکان توصیه شود. بریس‌ها می‌توانند به رشد صحیح استخوان‌ها کمک نمایند.
- عمل جراحی
جراحی زانوی ضربدری درکودکان در اکثر موارد به عنوان اولین راهکار درمان توصیه نمی‌شود اما در مواردی که درمان‌های فیزیروتراپی، ورزش، کاهش وزن و یا استفاده از ارتوتیک مناسب نباشد، درمان جراحی به عنوان آخرین راهکار باقی مانده جهت اصلاح پاهای پرانتزی توصیه می‌شود.
روش جراحی که برای کودکان استفاده می‌شود جراحی رشد هدایت شده است. در طی این جراحی یک قطعه‌ی فلزی کوچک وارد زانو می‌شود. این قطعه‌ی فلزی می‌تواند به رشد استخوان در جهت صحیح کمک نماید. زمانی که استخوان در جهت صحیح شروع به رشد کرد، یک جراحی دیگر برای برداشتن صفحه فلزی توصیه می‌شود.
کلام آخر
همان طور که اشاره شد زانوی ضربدری در کودکان در اغلب موارد بدون نیاز به درمان برطرف می‌شود. اما در صورتی که بیماری شدید باشد و مانع از راه رفتن صحیح و دویدن کودک شود، درمان‌های بیشتری لازم است. دارو درمانی، درمان‌های فیزیوتراپی، کاهش وزن و استفاده از ارتوتیک بخشی از روند درمان در این کودکان است.
اما در صورتی که درمان‌های ذکر شده موثر واقع نشود درمان جراحی توصیه می‌شود.
جهت انتخاب بهترین روش درمان لازم است تا با یک متخصص و یا جراح ارتوپد مشورت داشته باشید.
