پلی داکتیلی یا پر انگشتی به شرایطی گفته می‌شود که نوزاد با یک و یا چند انگشت اضافه به دنیا می‌آید. این انگشتان اضافه ممکن است در یک و یا هر دو دست و پا وجود داشته باشند. درمان‌های مختلفی با توجه به نوع پلی داکتیلی وجود دارد. در ادامه‌ی این مقاله توضیحات بیشتری در مورد علل و درمان این اختلال خواهیم داشت.
انواع پلی داکتیلی
پلی داکتیلی می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز پیدا کند که عبارتند از:
- یک توده‌ی کوچک و برجسته که به صورت بافت نرم و بدون استخوان است.
- انگشت تا حدودی شکل گرفته و دارای تعدادی استخوان است اما مفصل ندارد.
- انگشت کامل با بافت، استخوان و مفصل که عملکردی طبیعی دارد.
سه نوع اصلی از پلی داکتیلی وجود دارد که شامل این موارد می‌شود:
1. پلی داکتیلی اولنار یا تکثیر یافته از انگشت کوچک
شایع‌ترین نوع پلی داکتیلی است. در این نوع از پلی داکتیلی انگشت اضافه در قسمت خارجی انگشت کوچک ایجاد می‌شود (این قسمت دست با نام اولنار شناخته می‌شود). اگر پلی داکتیلی به این صورت در انگشتان پا ایجاد شود با نام پلی داکتیلی فیبولار شناخته می‌شود.
2. پلی داکتیلی رادیال یا تکثیر یافته از انگشت شصت
این نوع از پلی داکتیلی کمتر شیوع دارد و در هر 1000 تا 10000 تولد زنده در یک نوزاد ممکن است ایجاد شود. انگشت اضافی در پلی داکتیلی رادیال در قسمت بیرونی انگشت شست قرار می‌گیرد (این قسمت دست با نام رادیال شناخته می‌شود). اگر پلی داکتیلی به این حالت در انگشتان پا به وجود بیاید به نام پلی داکتیلی تیبیال شناخته می‌شود.
3. پلی داکتیلی مرکزی
نادرترین نوع پلی داکتیلی است که ممکن است ایجاد شود. انگشت اضافی در این نوع از پلی داکتیلی ممکن است به انگشت حلقه، انگشت وسط و یا انگشت اشاره متصل باشد (معمولاُ به انگشت اشاره متصل است). این نوع از پلی داکتیلی زمانی که در انگشت پا به وجود بیاید نیز با همین نام شناخته می‌شود.
علت پر انگشتی
علت پلی داکتیکی یا پر انگشتی می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به توضیح علل این مشکل می‌پردازیم:
پلی داکتیلی ژنتیکی
پلی داکتیلی معمولاُ با یک زمینه‌ی ژنتیکی که از والدین به ارث رسیده است بروز پیدا می‌کند که به عنوان پلی داکتیلی خانوادگی شناخته می‌شود. افرادی که پلی داکتیلی را به صورت خانوادگی به ارث می‌برند معمولاُ هیچ مشکل دیگری ندارند و فقط مبتلا به این ناهنجاری هستند.
پلی داکتیلی مرتبط با یک سندرم ژنتیکی
در این نوزادان همراه با پلی داکتیلی یک سندرم و یا بیماری ژنتیکی نیز وجود دارد که به دلیل جهش و یا تغییراتی در ژن‌های نوزاد در طی دوران بارداری ایجاد شده است.
سندرم و یا بیماری‌هایی که همراه با پلی داکتیلی ممکن است وجود داشته باشند عبارتند از:
- سینداکتیلی
- دیستروفی قفسه سینه
- سندرم کارپنتر
- سندرم آلیس ون کرولد
- سندرم لارنس- مون- بیدل
- سندرم روبینستاین- تایبی
- سندرک اسمیت- لملی- اوپیتز
- تریزومی 13
برخی از انواع پلی داکتیلی ممکن است به صورت ارثی منتقل شوند و برخی دیگر ممکن است همراه با سایر ناهنجاری‌های ژنتیکی دیده شوند. به عنوان مثال تکثیر انگشت کوچک نوعی از پلی داکتیلی است که بیشتر به صورت ارثی دیده می‌شود. میزان بروز این نوع از پلی داکتیلی در میان افرادی که نژاد افریقایی-امریکایی دارند 10 برابر بیشتر از جمعیت عادی است. این اختلال به صورت یک ژن غالب در این گروه از افریقایی- امریکایی‌ها به ارث می‌رسد.
تشخیص پلی داکتیلی یا پر انگشتی
پلی داکتیلی در معاینات فیزیکی اولیه به خوبی قابل تشخیص است. جهت تشخیص دقیق‌تر تصاویر اشعه ایکس به بیماران توصیه می‌شود. هر نوع پلی داکتیلی دارای زیر گروه‌هایی است. با تصاویر اشعه ایکس می‌توان محل دقیق اتصال و سایر ساختارهای انگشت اضافه را به خوبی تشخیص داد تا راهکار مناسب درمان انتخاب شود.
درمان پرانگشتی
درمان با توجه به نوع پلی داکتیلی متفاوت است.
درمان پلی داکتیلی تکثیر انگشت کوچک
این نوع از پرانگشتی معمولاُ نیازی به درمان ندارد زیرا اختلالی در عملکرد سایر انگشتان ایجاد نمی‌نماید. با این وجود بنا به دلایل زیبایی ممکن است فرد بخواهد این انگشت اضافه را جدا نماید.
در صورتی که انگشت اضافی هیچ گونه استخوانی نداشته باشد برداشتن آن به سادگی انجام می‌شود. گاهی اوقات با بستن یک نخ محکم در اطراف پایه‌ی انگشت اضافی جریان خون این قسمت قطع می‌شود و بافت نرم به صورت طبیعی از بین می‌رود. این روش در سال اول تولد انجام می‌شود.
اما در صورتی که انگشت کوچک به طور کامل شکل گرفته باشد و یا دارای عملکرد باشد برداشتن آن باید طی یک جراحی انجام شود.
درمان تکثیر انگشت شست
درمان پلی داکتیلی انگشت شست کمی پیچیده است زیرا انگشت اضافی متصل شده به انگشت شست ممکن است بر عملکرد انگشت شست تاثیر داشته باشد. در این موارد جراحی باید به گونه‌ای انجام شود که عملکرد انگشت شست با هیچ گونه اختلالی مواجه نشود.
درمان پلی داکتیلی مرکزی
درمان‌هایی که برای این نوع از پلی داکتیلی ارائه می‌شود با توجه به شدت اختلال متفاوت است. به طور کلی این درمان‌ها برای پلی داکتیلی مرکزی پیشنهاد می‌شود:
- نگه داشتن انگشت اضافه با جراحی روی تاندون‌ها و رباط‌ها جهت جلوگیری از تغییر شکل آن
- برداشتن انگشت اضافه و بازسازی انگشت باقی مانده.
- برداشتن هر دو انگشت و بازسازی یک انگشت جدید.
