دررفتگی مچ دست، یکی از آسیب‌های رایجی است که اغلب در اثر زمین خوردن یا ضربه مستقیم به مچ دست رخ می‌دهد. علائم این آسیب شامل درد شدید، تورم، تغییر شکل ظاهری و ناتوانی در حرکت مچ دست است. تشخیص و درمان سریع توسط پزشک متخصص، از عوارض جدی جلوگیری کرده و به بهبودی کامل کمک می‌کند.
در رفتگی مچ دست
مچ دست از هشت استخوان کوچک به نام کارپال تشکیل شده که با کمک رباط‌ها در جای خود ثابت می‌مانند و حرکت می‌کنند. اگر یکی از این رباط‌ها پاره شود، ممکن است چند استخوان از جای خود خارج شوند و دررفتگی مچ دست اتفاق بیفتد. این مشکل بیشتر روی دو استخوان اسکافوئید و لونیت تأثیر می‌گذارد که نقش مهمی در حرکت مچ دارند. دررفتگی مچ می‌تواند باعث درد شدید و محدودیت حرکتی شود و برای درمان باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.
علائم در رفتگی مچ‌دست
علائم در رفتگی مچ دست می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در مچ دست که با حرکت دادن آن تشدید می‌شود و حتی ممکن است به ساعد نیز انتشار یابد.
- تغییر شکل مچ دست و ظاهر غیرطبیعی آن.
- تورم و کبودی در ناحیه مچ دست.
- کاهش دامنه حرکتی مچ دست و ناتوانی در حرکت دادن آن.
- گرفتگی و سفتی انگشتان دست.
- ضعف در مچ دست و ناتوانی در گرفتن اشیا.
- بی‌حسی و مورمور شدن انگشتان دست که ممکن است به دلیل فشار بر روی عصب‌ها باشد.
علائم در رفتگی مچ دست کودک
علائم در رفتگی مچ دست بچه‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید و مداوم در ناحیه مچ دست
- تورم و کبودی در اطراف مچ دست
- ناتوانی در حرکت دادن مچ دست یا انگشتان
- تغییر شکل ظاهری مچ دست
- حساسیت به لمس در ناحیه مچ دست
- احساس بی‌حسی یا گزگز در انگشتان دست
در صورت مشاهده هر یک از این علائم در کودک، به ویژه پس از ضربه یا آسیب به مچ دست، مراجعه فوری به بهترین متخصص ارتوپدی کودکان ضروری است.
علت در رفتگی مچ دست
دررفتگی مچ دست معمولاً به دنبال ضربه، سقوط یا فشار بیش از حد روی مفصل مچ رخ می‌دهد. از جمله عوامل شایع ایجاد این آسیب می‌توان به ورزش‌های پربرخورد مانند فوتبال و هاکی، فعالیت‌هایی با خطر بالای زمین خوردن مانند اسکیت، تصادفات رانندگی، افتادن روی دست، وزنه‌برداری و فشار مداوم روی رباط‌های مچ (مانند راه رفتن با عصا) اشاره کرد.
در کودکان، کشیدگی ناگهانی مچ یا زمین خوردن از علل رایج این عارضه محسوب می‌شود. در موارد شدید، نیروی مستقیم یا شکستگی ساعد می‌تواند به رباط‌های مچ آسیب زده و باعث دررفتگی شود.
بیشتر بخوانید: شکستگی مچ دست در کودکان
تشخیص در رفتگی مچ دست
برای تشخیص دقیق دررفتگی مچ دست، مراجعه به متخصص ارتوپد ضروری است. پزشک ابتدا سوابق پزشکی و علائم بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در این معاینه، دامنه حرکتی مچ دست ارزیابی شده و نوع و محل دررفتگی مشخص می‌شود. در صورت نیاز، تصویربرداری‌هایی مانند رادیولوژی و ام‌آر‌آی برای تشخیص بهتر انجام می‌شود.
درمان در رفتگی مچ دست
درمان دررفتگی مچ دست، بسته به شدت آسیب و نظر متخصص ارتوپد، می‌تواند شامل روش‌های مختلفی از جمله کمک‌های اولیه، جااندازی، استفاده از آتل و مچ‌بند، فیزیوتراپی و در موارد شدیدتر جراحی باشد.
کمک‌های اولیه و اقدامات اولیه
بلافاصله پس از آسیب، از حرکت دادن مچ دست خودداری کنید و از کمپرس یخ برای کاهش التهاب و تورم استفاده کنید. مچ دست را بالاتر از سطح قلب نگه دارید و در صورت لزوم از مسکن‌های بدون نسخه برای کاهش درد استفاده کنید.
جااندازی و ترمیم مچ دست
در صورت جابجایی استخوان‌ها، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد برای جااندازی ضروری است. این کار باید توسط پزشک متخصص و با استفاده از بی‌حسی انجام شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم رباط‌ها و تاندون‌های آسیب‌دیده باشد.
استفاده از آتل و مچ‌بند
پس از جااندازی یا جراحی، استفاده از آتل یا مچ‌بند برای بی‌حرکت نگه داشتن مچ دست و جلوگیری از آسیب بیشتر ضروری است. مدت زمان استفاده از آتل یا مچ‌بند توسط پزشک تعیین می‌شود.
فیزیوتراپی
پس از برداشتن آتل یا مچ‌بند، انجام فیزیوتراپی برای بازیابی دامنه حرکتی، قدرت و عملکرد مچ دست توصیه می‌شود. فیزیوتراپیست می‌تواند تمرینات و تکنیک‌های مختلفی را برای بهبود وضعیت مچ دست شما تجویز کند.
تمرینات مفید
تمرینات کششی و قدرتی خاصی می‌توانند به بهبود دررفتگی مچ دست کمک کنند. این تمرینات باید تحت نظر پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شوند. به عنوان مثال می‌توان به تمرینات کششی مچ به سمت عقب و پهلو و تمرینات قدرتی مانند خم کردن مچ دست با وزنه و تقویت مچ با چنگ زدن اشاره کرد.
عمل جراحی
در موارد شدید دررفتگی مچ دست، مانند شکستگی‌های پیچیده، آسیب شدید رباط‌ها یا تاندون‌ها، یا دررفتگی‌های مکرر، ممکن است جراحی لازم باشد. جراحی می‌تواند شامل ترمیم رباط‌ها و تاندون‌ها، تثبیت استخوان‌ها با استفاده از پیچ و پلاک، یا برداشتن قطعات استخوانی آسیب‌دیده باشد.
مراقبت از دررفتگی مچ دست
مراقبت پس از جااندازی دررفتگی مچ دست از اهمیت بسزایی برخوردار است. بیمار باید ضمن رعایت دقیق دستورات پزشک متخصص ارتوپد، از هرگونه فشار و کشش بر ناحیه آسیب‌دیده اجتناب ورزد. استفاده از کمپرس سرد و یخ به صورت موضعی، به کاهش التهاب، تورم و خونریزی‌های احتمالی کمک شایانی می‌کند.
استراحت و بی‌حرکتی عضو آسیب‌دیده، نقش بسزایی در تسریع روند بهبود ایفا می‌کند. لذا، بیمار باید از فعالیت‌هایی که موجب تحرک مچ دست می‌شوند، پرهیز نماید تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
جمع بندی
در رفتگی مچ دست، که اغلب ناشی از حوادثی نظیر تصادفات رانندگی یا زمین خوردن است، در هر سنی می‌تواند رخ دهد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌های مچ دست تحت فشار قرار گرفته و استخوان‌ها از محل اصلی خود جابجا می‌شوند. علائم آن شامل درد، تورم و التهاب در ناحیه مچ، دست و انگشتان است.
درمان این آسیب‌دیدگی، در درجه اول، شامل جا انداختن استخوان‌های جابجا شده است. پس از آن، دوره نقاهت با استفاده از روش‌هایی مانند کمپرس سرد، استراحت، بی‌حرکت کردن مچ با آتل یا گچ و انجام فیزیوتراپی آغاز می‌شود. در موارد شدیدتر، ممکن است جراحی توسط متخصص ارتوپد تجویز شود.
