علائم دررفتگی مادرزادی لگن چیست و چگونه درمان می‌شود؟ در رفتگی مادرزادی لگن یک بیماری است که به دلیل عدم قرارگیری صحیح سر استخوان ران در داخل حفره استابولوم لگن ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولا در بدو تولد تشخیص داده شده و ممکن است یک یا هر دو لگن را درگیر کند. در ادامه این محتوا از وب سایت دکتر محمد مهدی ابراهیمی نسب به علائم این اختلال، علت‌های ایجاد آن و شیوه های درمان می‌پردازیم.
علائم دررفتگی مادرزادی لگن
دررفتگی مادرزادی لگن در نوزادان هیچگونه دردی نداشته و علائم آن پس از راه افتادن کودک، حدودا از سن یک سالگی ظاهر می‌شود. با این که عارضه دررفتگی لگن مشکل جدی نیست اما تشخیص دیرهنگام آن می‌تواند عوارض و مشکلات زیادی را برای کودک بوجود بیاورد. به همین جهت پزشکان معتقدند هر نوزاد حداقل دو بار تحت معاینه لگن قرار بگیرند؛ یکبار در بدو تولد و دفعه دوم در دو ماهگی. دررفتگی لگن گاهی اوقات ممکن است هیچ گونه علائمی به همراه نداشته باشد و گاهی هم ممکن است در برخی از افراد علائم زیر مشاهده شود:
- محدودیت حرکت مفصل ران
- آسیب‌دیدگی بیشتر در ناحیه کشاله ران
- کوتاهی پای آسیب دیده عدم تقارن حرکت لگن
- شنیده شدن صداهای کوتاه تیک مانند
- افزایش قوس و لوردوز کمری
علت دررفتگی مادرزادی لگن
دررفتگی مادرزادی لگن (DDH) یک مشکل مرتبط با مفصل لگن است که به عوامل ژنتیکی بستگی دارد. والدینی که سابقه دررفتگی لگن داشته‌اند، احتمال دارد که فرزندان نیز به این بیماری مبتلا شوند. همچنین فرزندان اول بیشتر از دیگران در معرض خطر قرار دارند. عواملی مانند پایین بودن سطح مایع آمنیوتیک در رحم یا پوزیشن بریچ جنین نیز می‌توانند در ایجاد این بیماری موثر باشند. علاوه بر این، زایمان بریچ می‌تواند یکی از عوامل موثر در بروز DDH باشد. برای اطمینان از سلامت کودکان، معاینه‌های مرتب بعد از تولد ضروری است و در هر صورت، شناسایی و درمان زودرس می‌تواند از ابتلا به عوارض جدی جلوگیری کند.
دررفتگی مادرزادی لگن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
دررفتگی مادرزادی لگن یکی از مشکلات جسمی شایع در نوزادان است که می‌تواند تاثیرات جدی روی رشد آن‌ها داشته باشد. این وضعیت ممکن است باعث عوارضی مانند مشکلات در حرکت و تعادل، درد و ناراحتی و حتی ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره شود. بنابراین، تشخیص و درمان زودرس این بیماری امری حیاتی است. برای تشخیص درست در رفتگی مادرزادی لگن، معمولا از ابزارهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس و MRI استفاده می‌شود. پس از تشخیص، درمان ممکن است شامل فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی و در موارد شدیدتر، جراحی باشد. اهمیت انجام تمرینات تقویتی و فیزیوتراپی در این موارد بسیار زیاد بوده تا عضلات و استخوان‌ها به درستی تقویت شده و نوزاد بتواند به طور صحیح حرکت کند.
درمان دررفتگی مادرزادی لگن
درمان دررفتگی لگن یکی از مشکلات پیچیده و جدی بوده که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند منجر به عوارض جبران ناپذیری شود. اصولاً، درمان این مشکل بر اساس شدت بیماری و وضعیت بیمار به دو دسته روش‌های غیرعملی و روش‌های جراحی تقسیم می‌شود:
1. روش غیر جراحی
تشخیص به موقع این بیماری از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا در صورت تشخیص زودرس، درمان آن راحت‌تر، سریع‌تر و کم هزینه‌تر خواهد بود. انواع روش‌های غیر جراحی دررفتگی لگن مادرزادی به شرح زیر می‌باشد:
- بریس پاولیک هارنس
درمان دررفتگی لگن مادرزادی با استفاده از پاولیک هارنس یک روش موثر و کارآمد است که به کودکان کمک می‌کند تا لگن خود را در وضعیت مناسب نگه دارند. از آن جایی که درمان دررفتگی مادرزادی لگن نیاز به صبر و پیگیری داشته و والدین باید در این روش دقت و حوصله داشته باشند. باید توجه داشت که استفاده از پاولیک هارنس باید تحت نظر پزشک و متخصصین مربوطه انجام شود. والدین باید دستورات پزشک را رعایت کرده و به توصیه‌های آن‌ها عمل کنند تا درمان به خوبی انجام شود. با توجه به صبر و تلاش والدین و همکاری آن‌ها با پزشک، می‌توان بهبود قابل توجهی در وضعیت لگن کودک داشت.
- بریس ابداکشن
بریس ابداکشن یک روش درمانی است که معمولا در موارد خاص استفاده می‌شود، به عنوان مثال در مواردی که بریس پاولیک هارنس نتواند نتایج مطلوبی را به دنبال داشته باشد. این روش برای درمان دررفتگی مادرزادی لگن مورد استفاده قرار می‌گیرد و با نگه داشتن پاهای کودک در جای خود، بهبودی در وضعیت آن‌ها ایجاد می‌کند. از این روش برای موارد خاصی استفاده شده و باید توسط یک پزشک متخصص تعیین شود.
2. روش جراحی
در صورتی که بریس یا سن کودک برای درمان دررفتگی لگن مناسب نباشد، جراحی به عنوان یک گزینه در نظر گرفته می‌شود. این جراحی توسط متخصصین جراحی ارتوپد انجام شده و بسته به شدت مشکل و سن کودک، نوع مختلفی دارد. این جراحی‌ها باعث بهبود وضعیت کودک شده و از احتمالات بروز مشکلات بعدی جلوگیری می‌کند. انواع روش‌های جراحی به شرح زیر می‌باشد:
- جراحی بسته ریداکشن دررفتگی لگن
جراحی بسته ریداکشن یک روش درمانی است که بعد از آن بیمار به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌یابد. این نوع جراحی برای درمان دررفتگی لگن در کودکان استفاده شده و به دو صورت باز و بسته انجام می‌شود. در جراحی بسته، جراح تاندون‌های نوزاد را طویل کرده و سپس قسمت توپی مفصل ران را در داخل سوکت ران قرار می‌دهد. این روش عموما برای کودکان ۶ ماه تا ۲ساله مناسب است. اما در برخی موارد، نیاز به جراحی باز بوده که در آن موانع موجود در سر استخوان فمور حذف شده و مفصل ران به مکان مناسب منتقل می‌شود. پس از جراحی، لگن برای مدتی در گچ قرار می‌گیرد تا بهبودی کامل شود.
- جراحی استئوتومی لگن یا ران
استئوتومی لگن یا ران یک روش جراحی است که برای اصلاح دررفتگی لگن در کودکان بالای دو سال استفاده می‌شود. در این روش، جراح ارتوپد با تغییر شکل حفره استخوان لگن، فضای لازم برای جایگزینی استخوان ران را فراهم می‌کند. کودکان به دلیل قدرت ترمیم‌پذیری بالایی که دارند، پس از جراحی مفصل هیپ در موقعیت صحیح باقی می‌ماند و استخوان‌ها به طور طبیعی رشد می‌کنند. پس از جراحی، کودک باید پا و مفصل خود را چند ماهی گچ گرفته تا بهبودی کامل حاصل شود. این جراحی همچون دیگر جراحی‌ها با خطرات و عوارضی همراه است.
نتیجه گیری
در رفتگی مادرزادی لگن یک بیماری جدی بوده که نیازمند تشخیص و درمان صحیح است. شناخت علائم، روش‌های تشخیص و درمان این مشکل می‌تواند در پیشگیری از اثرات جانبی و بهبود وضعیت کودک موثر باشد. از این رو، اهمیت بالایی دارد که والدین به این موضوع توجه ویژه داشته و اقدامات لازم را برای تشخیص و درمان به موقع انجام دهند.
