انحراف ستون فقرات کودکان نوعی خمیدگی غیر طبیعی در ستون فقرات آن‌هاست که مشکلات جسمی را رقم می‌زند. این مشکل در هر رده سنی قابل مشاهده بوده اما این مشکل در کودکان بسیار رایج تر است. والدین باید به خمیدگی بخش ستون فقرات کودک خود توجه داشته باشند و در صورت وجود اسکولیوز حتما به پزشک مراجعه کنند تا اقدامات درمانی انجام شود. در ادامه مقاله در مورد این مبحث گسترده، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دادیم.
انحراف ستون فقرات کودکان چیست؟
انحراف ستون فقرات در کودکان به عنوان اختلال ستون فقرات یا اسکولیوز کودکان شناخته می‌شود. این اختلال به تغییر شکل طبیعی ستون فقرات و تغییر جهت آن اشاره دارد. در صورتی که این انحراف بیش از 10 درجه باشد، به عنوان اسکولیوز تشخیص داده می‌شود.
علائم انحراف ستون فقرات کودکان
علائم انحراف ستون فقرات در کودکان گاها متفاوت با یکدیگر است و بستگی به شدت و نوع اسکولیوز دارد. در برخی موارد، انحراف ستون فقرات در کودکان به صورت ظاهری مشهود است، در حالی که در موارد دیگر، علائم کمتر قابل تشخیص هستند. به هر حال، برخی از علائم و نشانه های معمول انحراف ستون فقرات در کودکان عبارتند از:
- انحراف جانبی قابل مشاهده در ستون فقرات: یک انحراف جانبی ظاهری در ستون فقرات دیده می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث شود که یک طرف بدن کودک بیشتر از طرف دیگر به نظر برسد.
- عدم تطابق دو طرف بدن: در برخی موارد، وقتی کودک ایستاده یا خم شده است، بین دو شانه نامتناسب است و تقارن ندارد.
- عدم تطابق لباس: در صورتی که ستون فقرات کودک انحراف داشته باشد، لباس ها ممکن است به طور نامتناسب و به خوبی روی بدن قرار نگیرند.
- اختلال در تعادل: انحراف ستون فقرات منجر به اختلال در تعادل کودک می‌شود و باعث دشواری در حفظ تعادل و پایداری در حالت ایستاده و راه رفتن شود.
- درد در ناحیه پشت: در برخی موارد، کودکان پس از فعالیت های فیزیکی یا در طول روز از درد در ناحیه پشت شکایت می‌کنند.
در صورت مشاهده هرگونه علائم و نشانه‌های مذکور یا هرگونه نگرانی در مورد انحراف ستون فقرات کودک خود، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود. پزشک با استفاده از امکانات تشخیصی و معاینه ی جسمانی، تشخیص صحیح خواهد داشت و در صورت لزوم، برنامه درمانی مناسب را تعیین خواهد کرد.
علل انحراف ستون فقرات کودکان
انحراف ستون فقرات در کودکان می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. برخی از اصلی ترین علل انحراف ستون فقرات در کودکان عبارتند از:
- اسکولیوز ایدیوپاتیک کودکان: این نوع انحراف ستون فقرات کودکان بیشترین شیوع را دارد و علت آن به طور دقیق مشخص نیست. به عبارت دیگر، این نوع انحراف به عوامل ژنتیکی و ارثی، عوامل محیطی و هورمونی مرتبط است.
- اسکولیوز عضوی: ناشی از عواملی مانند اختلالات عضله ای، اختلالات عصبی، بیماری های مزمن، ضعف عضلات پشتی و مشکلات استخوانی مانند بیماری استئوژنزیس است.
- اسکولیوز ناشی از مصرف داروها: برخی داروها می‌توانند به عنوان علل اسکولیوز در کودکان عمل کنند. به عنوان مثال، برخی از داروهای ضد تشنج، دیزلپتین و استروئید ها ممکن است اینگونه انحرافات ستون مهره کودکان را تحریک کنند.
- مشکلات تشکیل استخوان: مشکلاتی مانند دیسپلازی هیپوپلازی استخوان، مشکلات وراثتی در تشکیل استخوان ها می‌توانند باعث ایجاد انحراف ستون فقرات در کودکان شوند.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی نظیر نشستن بد در صندلی، استفاده نادرست از کیف و پشتی، تحمیل وزن غیرمتوازن بر روی بدن و فعالیت های ورزشی نادرست می‌توانند به انحراف ستون فقرات در کودکان منجر شوند.
روش تشخیص انحراف ستون فقرات در کودکان
برای تشخیص دقیق و تعیین علت و شدت انحراف، نیاز به مراجعه به بهترین متخصص ارتوپد وجود دارد. در ادامه، روش های تشخیص معمول برای انحراف ستون فقرات در کودکان آورده شده است.
- معاینه جسمانی: پزشک ارتوپدی به طور دقیق بررسی فیزیکی ستون فقرات کودک را انجام خواهد داد. این شامل بررسی قدرت عضلات، تحلیل نمونه های حرکتی، بررسی تطابق سرشانه ها و اندازه گیری تغییرات قابل مشاهده در ستون فقرات می‌شود.
- تاریخچه پزشکی و خانوادگی: جمع آوری اطلاعات در مورد تاریخچه پزشکی کودک و خانواده می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد علل محتمل انحراف ستون فقرات فراهم کند. مشکلات مربوط به استخوان و مفاصل، بیماری های مزمن، عوامل وراثتی و مصرف داروها بررسی می‌شود.
- تصویربرداری: در صورت لزوم، پزشک تصویربرداری از ستون فقرات کودک انجام می‌دهد. انجام اشعه ایکس، تصویربرداری رادیوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) و مغناطیس تصویربرداری (MRI) ضروری است. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا شدت و ماهیت انحراف را به طور دقیق تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
- اندازه‌گیری زاویه کرویته: با استفاده از روش های مختلف، نظیر روش گونیومتری و رادیوگرافی، زاویه کرویته که نشان‌دهنده شیب انحراف ستون فقرات است، اندازه گیری می‌شود. این مقدار به پزشک کمک می‌کند تا شدت انحراف را تعیین کند و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
درمان انحراف ستون فقرات کودکان
درمان انحراف ستون فقرات در کودکان به شدت انحراف، نوع اسکولیوز، سن کودک و عوامل دیگر بستگی دارد. پزشک بسته به هر شرایط، تصمیم می‌گیرد که از چه روش درمانی برای بهبود انحراف ستون فقرات کودکان استفاده کند.
- در برخی موارد اسکولیوز کودکان به طور طبیعی پیشرفت نمی‌کند و نیازی به درمان فوری ندارد. پزشک توصیه می‌کند که کودک را مشاهده و بررسی کنید و تغییرات را پیگیری کنید. در این موارد، تمرینات و فعالیت های تقویتی توصیه می‌شود.
- فیزیوتراپی می‌تواند به کودک کمک کند عضلات پشتی خود را تقویت کند و بهبود در حالت وضعیت ستون فقرات را ایجاد کند. تمرینات و تکنیک های فیزیوتراپی باید توسط یک متخصص فیزیوتراپی تجویز شوند و به طور منظم تمرین شوند.
- در برخی موارد، استفاده از نگهدارنده، بهبود در انحراف ستون فقرات را فراهم می‌کند. نگهدارنده های مخصوص پزشکی، به صورت سفت و محدود کردن حرکات ناخواسته ستون فقرات را کنترل می‌کنند و به تدریج شکل ستون فقرات را به حالت صحیح برمی‌گردانند. مدت زمان استفاده از نگهدارنده و نوع آن بستگی به شدت انحراف و رشد کودک دارد.
- در بعضی موارد شدید از انحراف ستون فقرات یا در صورت عدم پاسخ به درمان‌های مذکور، جراحی لازم است. هدف اصلی جراحی درمان انحراف ستون فقرات است و با استفاده از مهره گذاری و ایجاد استحکام در ستون فقرات، انحراف را کاهش می‌دهد.
- به علاوه، درمان اسکولیوز کودکان شامل مدیریت عوامل مشکل زا مانند اصلاح نشستن صحیح، استفاده از کیف و پشتی متعادل، رعایت توصیه های پزشکی در فعالیت های ورزشی و تغذیه مناسب باشد.
