بریس زانو پرانتزی یکی از ابزارهای مهم در اصلاح انحرافات زانو است که به ویژه در مراحل اولیه تغییر شکل زانو، کاربرد گسترده‌ای دارد. این وسیله می‌تواند فشار نامتعادل را از مفصل زانو بردارد، درد را کاهش دهد و به بهبود هم‌ترازی زانوها کمک کند. به‌ویژه در کودکان و نوجوانان، استفاده از بریس می‌تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای جراحی، به اصلاح زانو پرانتزی و جلوگیری از عوارضی همچون آرتروز زانو کمک کند. در این مقاله به بررسی عملکرد و نکات استفاده از بریس برای زانو پرانتزی خواهیم پرداخت و اطلاعات کاملی برای انتخاب این روش درمانی ارائه می‌دهیم.
استفاده از بریس زانوی پرانتزی
بریس پای پرانتزی یکی از ابزارهای موثر در اصلاح انحرافات زانو و درمان پای پرانتزی یا ژنو وروم است. این وسیله‌ی ارتوپدی به منظور قرار دادن زانوها در موقعیت صحیح طراحی شده و می‌تواند با کاهش فشار و توزیع متعادل وزن بدن بر روی زانو، درد و ناراحتی بیماران را بهبود بخشد. بریس‌ها معمولاً از میله‌های فلزی و کفش‌های مخصوص تشکیل شده‌اند که با هم متصل می‌شوند و به هم‌راستایی زانوها کمک می‌کنند. استفاده از بریس به‌ویژه در کودکان و نوجوانانی که صفحات رشد آن‌ها هنوز باز است، موثرتر است و اغلب می‌تواند از نیاز به جراحی زانوی پرانتزی جلوگیری کند. به دلیل انعطاف‌پذیری بالای استخوان‌ها در این سنین، بریس به اصلاح تدریجی وضعیت زانو کمک کرده و از عوارضی همچون آرتروز زودرس جلوگیری می‌کند.
با این حال، استفاده از بریس در بزرگسالانی که صفحات رشد بسته شده‌اند یا انحراف اصلی در ناحیه ساق پا رخ داده است، کمتر توصیه می‌شود و نیاز به مشورت با جراح دارد. پای پرانتزی می‌تواند در اثر عوامل مختلفی نظیر نرمی استخوان (راشیتیسم)، کمبود ویتامین D، و حتی علل ژنتیکی ایجاد شود. اگرچه در بسیاری از کودکان این وضعیت به طور طبیعی تا ۴ سالگی اصلاح می‌شود، اما در مواردی که اصلاح به‌طور طبیعی رخ ندهد یا در نوجوانان و بزرگسالان، درمان با بریس و مراجعه به متخصص ارتوپد ضروری است.
زمان استفاده از بریس زانوی پرانتزی
مدت زمان استفاده از بریس زانو به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، محل انحراف، وزن، وضعیت صفحات رشد و قدرت عضلانی بستگی دارد. به طور میانگین، دوره درمان با بریس حدود دو سال است؛ با این حال، این مدت می‌تواند بر اساس شرایط بیمار کمتر یا بیشتر باشد.
زمان مناسب برای استفاده از بریس به نوع فعالیت و وضعیت بیمار بستگی دارد و شامل موارد زیر می‌شود:
- در طول فعالیت‌های ورزشی: هنگام انجام ورزش‌هایی که فشار زیادی به زانو وارد می‌کنند، مانند دویدن، پریدن یا تمرینات پرتحرک، استفاده از بریس ضروری است.
- در فعالیت‌های روزمره: در فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله‌ها یا راه رفتن طولانی، استفاده از بریس می‌تواند به کاهش فشار وارده به زانو کمک کند.
- در زمان استراحت: حتی در حالت استراحت و خواب، استفاده از بریس به جلوگیری از ایجاد فشار اضافی روی زانوها کمک می‌کند.
نحوه استفاده از بریس‌ها در درمان زانو پرانتزی
برای استفاده مؤثر از بریس زانو در درمان زانوی پرانتزی، ابتدا باید بهترین متخصص ارتوپدی نوع و اندازه مناسب بریس را بر اساس شرایط بیمار تعیین کند. این انتخاب شامل مواردی مانند اندازه، شکل و نوع بریس می‌شود که متناسب با شدت انحراف زانو و نیاز بیمار انتخاب می‌گردد. مراحل تنظیم و استفاده از بریس به شرح زیر است:
- نصب و تنظیم بریس:
بریس معمولاً با استفاده از بندهای چسبنده بر روی زانو قرار می‌گیرد. برای اطمینان از کارایی بریس، آن را به گونه‌ای تنظیم کنید که فشار مناسبی به زانو وارد کند، اما همچنان احساس راحتی داشته باشید. فشار تنظیم شده نباید باعث ایجاد ناراحتی شود. تنظیم دقیق بندها به شما کمک می‌کند تا از پشتیبانی کامل بهره‌مند شوید.
- پوشیدن طولانی‌مدت:
در مواردی که شدت زانوی پرانتزی بالا باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که بریس را به صورت طولانی‌مدت و مداوم استفاده کنید. این امر به اصلاح و تثبیت وضعیت زانو کمک می‌کند.
- پیروی از دستورالعمل‌های پزشک:
همواره باید از توصیه‌ها و دستورالعمل‌های پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست پیروی کنید. این شامل مدت زمان استفاده از بریس، نحوه تنظیم و مراقبت از پوست زیر بریس می‌شود.
نکات مهم در استفاده از بریس زانو
- شروع استفاده پس از برداشتن گچ: در صورتی که بیمار تحت درمان با گچ قرار گرفته باشد، پس از برداشتن گچ نهایی، استفاده از بریس باید بلافاصله آغاز شود تا فرآیند اصلاح زانو ادامه یابد.
- پوشیدن صحیح و محکم کردن بندها: ابتدا پاشنه پا را داخل کفش قرار دهید، سپس بندهای بریس را محکم کنید. این کار باعث می‌شود بریس به درستی در جای خود ثابت بماند و از حرکات اضافی جلوگیری کند.
- بررسی وضعیت پوست و گردش خون: وضعیت پوست و گردش خون پا را به صورت منظم بررسی کنید. هر گونه قرمزی، تورم، تاول یا سردی انگشتان می‌تواند نشانه مشکلاتی مانند فشار بیش از حد یا عدم تنظیم صحیح بریس باشد. در صورت مشاهده این علائم، با پزشک خود تماس بگیرید.
- استفاده از جوراب: برای راحتی بیشتر می‌توانید از جوراب نخی نازک استفاده کنید. توجه داشته باشید که جوراب نباید در هیچ قسمتی جمع شود، زیرا این حالت می‌تواند باعث ایجاد فشار و اصطکاک بیشتر بر روی پوست شود.
- ثبات و جلوگیری از اصطکاک: بریس باید به گونه‌ای محکم و ثابت قرار گیرد که از حرکت اضافی و ایجاد اصطکاک جلوگیری کند. این کار از بروز زخم‌های پوستی و تحریکات جلوگیری می‌کند.
در صورت مشاهده هر گونه قرمزی شدید، تاول یا سرد شدن انگشتان پا، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند فشار بیش از حد بریس یا نقص در جریان خون باشد.
نتایج استفاده از بریس در درمان زانو پرانتزی
استفاده از بریس در درمان زانوی پرانتزی، روشی موثر و غیرتهاجمی است که مزایای متعددی را برای بیماران به همراه دارد. این مزایا عبارتند از:
- کاهش درد و ناراحتی: یکی از مهمترین فواید بریس، کاهش درد و ناراحتی ناشی از زانوی پرانتزی است. بریس با اعمال فشار مناسب بر زانو، به کاهش التهاب و بهبود عملکرد مفصل کمک می‌کند.
- بهبود عملکرد حرکتی: بریس با حمایت از زانو و توزیع یکنواخت فشار بر روی آن، به بهبود عملکرد حرکتی و افزایش دامنه حرکتی زانو کمک می‌کند.
- توقف پیشرفت ناهنجاری: استفاده منظم از بریس در مراحل اولیه زانوی پرانتزی می‌تواند از پیشرفت ناهنجاری و بدتر شدن وضعیت زانو جلوگیری کند.
- افزایش قدرت عضلات: بریس با کمک به حفظ وضعیت صحیح زانو، به تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود پایداری آن کمک می‌کند.
- افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی: کاهش درد و بهبود حرکت، به بیماران این امکان را می‌دهد تا به فعالیت‌های روزمره و اجتماعی خود بازگردند. این مسئله می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس و احساس بهتری نسبت به وضعیت جسمانی فرد شود.
عوارض استفاده از بریس برای زانو پرانتزی
استفاده از بریس به عنوان یکی از روش‌های درمانی برای زانوی پرانتزی، اگرچه معمولاً روشی ایمن و موثر است، اما ممکن است در برخی موارد با عوارض جانبی همراه باشد. شناخت این عوارض و نحوه مدیریت آن‌ها به شما کمک می‌کند تا از بریس به طور موثر و ایمن استفاده کنید. عوارض شایع استفاده از بریس:
- تحریک پوست: تماس طولانی مدت پوست با بریس ممکن است باعث ایجاد قرمزی، خارش و در برخی موارد برجستگی‌های پوستی شبیه به کهیر شود.
- عدم راحتی: در ابتدای استفاده از بریس، ممکن است احساس ناراحتی و محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره وجود داشته باشد.
- تغییرات رنگ پوست: قرمزی خفیف پوست در محل تماس با بریس معمولاً طبیعی است و پس از مدتی برطرف می‌شود. اما اگر قرمزی پوست پس از برداشتن بریس ادامه یافت، باید به پزشک مراجعه کرد.
- تاول و زخم: در صورت تنظیم نادرست بریس یا استفاده از بریس نامناسب، ممکن است روی پوست تاول یا زخم ایجاد شود.
عوارض ناشی از استفاده از بریس زانو پرانتزی معمولاً به دلیل تنظیم نادرست بریس، اندازه نامناسب، و عدم رعایت بهداشت و مراقبت پوست ایجاد می‌شوند. فشار بیش از حد یا سایز نامناسب می‌تواند موجب تحریک پوست، خارش، قرمزی و حتی زخم شود.
جمع بندی استفاده از بریس در درمان زانو پرانتزی
استفاده از بریس پای پرانتزی به عنوان یک روش غیرجراحی و مؤثر، می‌تواند در بهبود وضعیت زانو و کاهش درد در افراد مبتلا به این مشکل نقش مهمی ایفا کند. این ابزار با پایداری بیشتر زانوها، بهبود تعادل بدن، و کاهش فشار روی مفاصل، کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. اما برای دستیابی به نتایج مطلوب، لازم است که بریس تحت نظارت پزشک متخصص ارتوپدی و با تنظیمات صحیح استفاده شود.
دکتر ابراهیمی نسب، متخصص ارتوپدی کودکان، با تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات ارتوپدی، از جمله زانوی پرانتزی، می‌تواند بهترین مشاوره را برای انتخاب و استفاده مناسب از بریس به بیماران ارائه دهد. استفاده صحیح و رعایت نکات مراقبتی، کلید موفقیت در درمان با بریس است و به جلوگیری از عوارض و تسریع روند بهبود کمک می‌کند.
